JARÐ2IÖ05 - Jarðfræði - Innræn öfl

Viðfangsefni: Eldgos, jarðskjálftar, jarðsaga Íslands, storkuberg og steindir

Lýsing: Áfanginn er framhaldsáfangi fyrir raunvísindabraut. Flekakenningin rifjuð upp. Fjallað er um innræn öfl, eldgos og jarðskjálfta. Uppruni og jarðsaga Íslands tekin fyrir. Farið í helstu bergmyndanir, flokkun storkubergs og greiningu steinda. Áhersla er lögð á innræn öfl og mótun landslags af þeirra völdum.

Forkröfur: JARÐ2ÚÖ05

Þekkingarviðmið: Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:

• opnun Norður-Atlantshafs og myndun Íslands
• rekbeltaflutningum á Íslandi og ástæðum þeirra
• tengsl flekakenningarinnar við eldvirkni og jarðskjálfta
• eldvirkni á jörðinni og Íslandi
• helstu gerðum eldfjalla og eldgosa
• þeim þáttum sem hafa áhrif á hegðun eldgosa
• helstu storkubergsmyndunum
• mismunandi gerðum kviku og gosefna
• flokkun og greiningu steinda og storkubergs
• helstu steindum í íslensku bergi, bæði frumsteindum og holufyllingum
• mismunandi gerðum jarðskjálftabylgja og mælikvarða á stærð skjálfta
• helstu þáttum í jarðsögu Íslands
• jarðsögutöflu jarðarinnar í grófum dráttum
  
  

Leikniviðmið: Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:

• greina berg og steindir
• fjalla um myndun bergs og mismunandi gerða kviku.
• greina ummerki innrænna afla við landmótun.
• staðsetja náttúrufyrirbæri á Íslandi og tengja náttúrufarslega þætti við staðsetninguna.
• lesa úr jarðfræðikortum.
• staðsetja flekamörk, gosbelti, þverbrotabelti og möttulstrók landsins
• finna skjálftamiðju jarðskjálfta út frá skjálftalínuritum
• raða jarðlögum í aldursröð eftir afstæðum aldri
  
  

Hæfniviðmið: Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:

• lesa jarðfræðitexta og skilið fréttir af jarðfræðilegum fyrirbrigðum
• tengja undirstöðuþætti jarðfræðinnar við umhverfi sitt og fjallað á rökrænan hátt um mikilvægi og notagildi í daglegu lífi
• greina bergtegundir í náttúrunni
• nýta jarðfræðikort og önnur gögn til að segja til um myndun bergs og lands
• skilja mikilvægi þess að sýna umhverfi sínu og náttúru virðingu
• nýta gagnrýna hugsun og sjálfstæð vinnubrögð við lausn verkefna